География
Өскемен қаласы Қазақстанның солтүтстік-шығыс бөлігінде Кенді Алтай тау бөктерінде Үлбі мен Ертіс өзені ағысында орналасқан.
Қала өзендер алқаптарынан қалыптасқан жазықтық оңжағалау учаске жағында басым жайғасқан. Солтүстіктен, шығыстан, оңтүстіктен және оңтүстік-батыстан ол биіктігі 800 м. тау жоталы сілемдермен қоршалған. Қала аумағы солтүстік-батыс жағынан ғана ашық, аздап оңтүстік-шығыс бағыттан ашылған.
Кенді Алтай, бірнеше жоталардан құралған, Батыс Алтайдың орташа таулы және төмен таулы аудандары болып табылады.
1600 м. дейін жекелей биіктелген шоқылармен қысқатаулы және ортатаулы сипаттағы рельефі бар, Өскемен қаласынан батысқа қарай Қазақ ұсақ таушығы жайғасқан.
Тарих
Өскемен қаласы Кенді Алтай орталығында Ертіс өзенінің жоғарғы ағысында Үлбі өзеніне құйылыс бассейнінде орналасқан.
XVIII ғасыр басында Ресей оңтүстік бағыттағы сібір аумақтарын кеңейтті, сол үшін шекараларда әскери қорғау бекіністері тұрғызылды. 1720 жылдың 12 тамызында Ресей армисяының әскери тобы Ертіс өзені мен Үлбі өзенінің қосылған орнына келіп, бекіністі салу жұмыстарын бастады. Бұл күн Өскемен қаласының негізі қаланған күні ретінде қабылданған.
1845 жылы бұрынғы қорған құрылысының жобасы бекітілген. Жоспар бойынша қала аумағы солтүстікке қарай дамиды. Қала құрылымының қалыптасуына басты халықаралық жолдар маңызды рөл атқарды.
1882 жылы Омск облысының қалыптасуына байланысты, Өскемен қаласы округтік қала болды. 1838 жылдан Өскемен қаласы Тоболь губерниясына қосылды. 1932 жылы Шығыс Қазақстан облысы құрылды. 1943 жылы қорғасын-мырыш комбинаты, ал 1939 жылы - Өскемен ГЭС құрылысы басталды. 1939 жылдан бастап Өскемен қаласы ШҚО облыстық орталығы болды.
XIX аяғында XX басында қала өзінің бірінші экономикалық өркендеуін көрсетті. 1861 жылдан 1913 жылға дейін қала тұрғындары негізінен қоныстанушылар есебінен бес есеге өсті (3334 және 17980 адам). Семипалатинск жолы бойында және Бұқтырма жолындағы Сограда «Заречный хутор» жаңа тұрғын үйлер құрылған – ол кейіннен ірі қоныстану аумағы болды. Өткен жүзжылдықтың жиырмасыншы жылдары толығымен қала орталығы қалыптасады – Собор және Сауда алаңы, бұд жерде қоғамдық, әкімшілік және сауда ғимараттары қатары орналасады (бүгін бұл Киров атындағы саябақ).
1936 жылы 1888 жылы салынған Покров соборы идеологиялық түсініктер салдарынан бұзылған болатын, оның нәтижесінде екі онжылдықтан кейін қайта қалпына келтірілген қаланың басты элементі – орталықтан айырылды.
1941 күзден облысқа және қалаға эвакуация жасалған кәсіпорындар мен мекемелер келе бастады. Өскемен қаласына Симферополь мотор жөндейтін зауыты жеткізілді. Ол «Алтайстрой» трест алаңшаларында орналастырылды. 1942 күзде Орджоникидзе қаласынан «Электроцинк» зауыты жабдығымен эшелондары келе бастады. Тұрғындары жиырма мыңнан астам қалаға бір мезгілде екі мыңан астам отбасыларымен инженерлік-техникалық жұмысшылар келді.
40-60 жылдары қала ішкі резервтер есебінен дамыды, тарихи қалыптасқан құрылыстың жаһандық реконструкиялауы жүргізілді. Алпысыншы жылдың аяғында аумақтық ресурстар сарқылды – қала Ертіс өзенінің таулы жоталдара арасында щығыста оң жағалауында және солтүстікте өнеркәсіп аймағымен және батыста эколологиялық қолайсыз аумақпен «жабық» болып қалды. 1967 жылғы бас жоспармен жаңа оңтүстік бағыты – Ертіс өзені сол жағалау бөлігі белгіленді. Бүгін сол жағалауда тұрғын үйдің жобаланған мөлшерінің шамамен 15% салынған.
1960-1966 жылдары қала дамуының негізіне шағын аудандармен салу принципы қойылған. Ертіс сол жағалауында жібек маталар комбинатын енгізумен жаңа тұрғын үй алқаптары басталды (ЖМК). Қаланың сол және оң жағалау бөліктерін байланыстыру үшін автомобиль көпірлері тұрғызылды. Көпірлер коммуникациялық қаланың үш құрамдас бөліктері Ертіс және Үлбі - табиғи су бекеттерімен бөлінген байланысында маңызды рөл атақарады.
Қала құрылысында кеңес сәулеті мен құрылысының ең бір белгілі жетістігі Ертіс өзені жағалауы бойында тұрғын үй алқабын атап айтуғу болады («Стрелка» деп аталатын). Алқап орташа және жоғарғы қабатты көп пәтерлі тұрғын үйлермен басымды салынған. Комфортабельді пәтерлер, қолайлы жаяу жүргіншілер және көліктік байланыстар, қолайлы жасыл аулашықтар және оң жағындағы шағын бақтар қаланың тартымды аудандары түрінде оны көрсетеді.
Қаланың маңызды қала құрылысын құрайтындары - қала маңы және тұрғын үй туындылары.
Ескі Согра – бекітудің Колывано-Кузнецкой торабы тізбесінде 1745 жылы туындады.
Меновной қаласы (Меновное) 1765 жылы – таможня және сауда орталығы ретінде Ертіс оңжағалау бөлігінде туындады.
Ертіс өзені ағысында бірнеше шаршыда Үлбі өзенің тармағының жағажайында 1725 жылы казак ауылы «Защита Хлебопвахотная» пайда болды. 1745 жылы станицада өрттен кейін қаланың оңтүстік-шығыс жағына қоныстанды, ал жүз елу жылдан кейін қаладан «Защита» хуторына және Жаңа Өскемен кентін тұрғызып Ертістің солжағалауына қоныстанады.
1901 жылы Ертісте өзен кеме шаруашылығы ашылды. Жағажай, өзен және темір жолы қиылысы орны, жұмысшы кенті қала құрылысын жаһандыру ортасы ретінде танылды – бүгінгі қаланың құрамдас бөлігі.
XX ғасырджың 40 жылдары қала маңында бір қабатты кенттер қатары пайда болды (Октябрьский, Красина, Мирный, Шмелев Лог).
Аблакетка кенті (40-50 жылы) Өскемен ГЭС құрылысы кезеңінде қалыптасты. Кентті ірі қалалық ауданға айналдыру бойынша жобалық ұсыныстар болған, бірақ та ұсыныстар іске асырылған жоқ.
Қаланың солтүстік-шығысында 50-60 жылдары жаңа өнеркәсіп түйіндері дами бастады, жұмысшылар үшін қазіргі уақыттағы тұрғын аудан Новая Согра пайда бола бастады.
Ахмер ауылы жанында әскери бөлімшені орналастырғаннан кейін, Жаңа-Ахмер әскери қаласы қалыптаса бастады.
Сексенінші жылдары қала биліктері Ертіс өзені солжағалауында жеке тұрғын үй құрылысы үшін ірі жер аумақтарын бөлу туралы шешім қабалдады, Металлург кенті осылай пайда болды.
285 жыл ішінде қаланы қалыптастырудағы өзіне тән ерекшелігнің бірі әлеуметтік, экономикалық және саяси факторлар әсерінен жүйелікті, импульсивті дамуы, қоныстану аумақтары даму бағытының ауысуы және қоғамдық орталықтардың дамуы болып табылады.
Аумағы
Өскемен қаласының аумағы – 20284 га;
Өскемен қалалық әкімшіліктің шекараларындағы аумақтың алаңшасы – 54 375 га.
Шекаралар
Өскемен қаласының шекарасы
– сол түстік – глубокое ауданының жерлері.
– оң түстік – батысында – Ұлан ауданының жерлері
– шығысында – Зырян ауданының жерлері.
Халқы
340,631 мың. адам, соныңішінде
– қалалық – 328,679;
– ауылдық – 11,952
Инфрақұрүлым
Өскемен қаласында бюджеттен қаржыландырылатын келесі білім беру ұымдары:
– Жалпы білім беру ұымдары – 45,
– Мектепке дейінгі білім ұйымдары – 26,
– Түзету мектепбалабақшалар – 4,
– Қосымша білім беру ұымдары – 14,
– Кешкі білім беру ұйымдары – 2, қалалық бюджетттен қаржыландырылады
-Мемлекеттік тапсырыстағы жекеменшік мектепке дейінгі ұйымдар –1 4,
– Жекеменшік мектептер – 2,
– Мемлекеттік тапсырыссыз мектепке дейінгі жекеменшік ұйымдар – 3.
– Қалада дене шынықтыру, спортпен шұғылдануға арналған 414 нысан, соның ішінде бір спорт сарайы, 4 стадион, 6 кешен, 10 жүзу бассейні, 84 спортзал, 4 теннис корты, 38 спорт қорапшасы, 2 ескек есу кешені, 1 ату залы, 14 жаттығу залы, 1 теннис орталығы, 2 хоккей модулі бар, 17 жеке фитнес-клуб жұмыс істейді.
Өскемен қаласының аумағында 2600 сауда орындары бар 20 базар жұмыс істеуде.
Өскемен қаласының базарлары жабдықтарға қойылған техникалық талаптарға және көрсетілетін қызметтердің түріне барлық параметрлері бойынша сәйкестірілген.
Жабық базарлар сумен, электр энергиясымен, канализация құбырларымен және жылумен қамтылған.
Азық-түлік тауарларын сататын базарлар қажетті сауда жабдықтарымен, салмақ өлшеу аспаптарымен, арнайы киімдермен қамтамасыз етілген. «Центральный», «Заречный», «Шығыс-Таңы», «Дина», «Жардем» базарларыныңветеринарлық-санитарлықсараптаузертханалары ҚР «Ветеринария туралы» Заңының талаптарына сәйкес, белгіленген заңнамалық тәртіпте аттестатталған, қажетті жабдық тармен жабдықталған, тиісті бөлмелер, жұмыскерлердің штат саны бар.
Барлық жоғарыда көрсетілген базарлардың жұмыс істеуіне құқық куәландыратын құжаттары бар. Әрекеттегі базарларда сатып алушыларға қызмет көрсетуді жетілдіру және жақсарту бойынша жұмыс жүргізілуде.
Өскемен қаласында сауда объектілері, қоғамдық тамақтану және қызмет көрсету саласындағы кәсіпорындар жүйелері дамыған.
Қала аумағында ірі сауда кешендері: «Император», «Альшемали», «Валентина», «Эмилия», «Алем», «Еуразия», «ТК Сулпак», «Нарын», «Зангар», «Жазира», «АБДИ», «Сәтті», «Иртыш», «Усть-Каменогорск», «SHINI RIVER» қонақ үйлері, «Корона», «Вояж», «Солнечная река», «Золотая рыбка», «Старый Тбилиси», «Асқар Тау», «Султан» мейрамханалары және тағы басқалары орналасқан.
Өскемен қаласы бойынша 33 мәдени ошақтары бар: соның ішінде 1 театр, 1 филармония, 1 достық үйі, 3 мұражай, 1 республикалық кітапхана, 3 облыстық кітапхана, 13 қалалық кітапхана, 1 металлургтер мәдениет сарайы, 1 орталық мәдениет үйі, 1 ТМК АҚ мәдениет үйі, 4 клубтық мекеме, «Металлург» мәдениет және демалыс саябағы, 2 кинотеатр «Юбилейный» и «Эхо».
Өскемен қаласында 4 саябақ бар: «Металлургтер» саябағы – 1, «Жастар» саябағы – 1, «Жамбыл» саябағы – 1, «Этнографиялық» саябағы – 1.
Өскемен қаласы аумағында 3 мемлекеттік аурухана дәрігерлік жәрдем көрсетеді, 5 жеке меншік нысаны істейді; 40 амбулаторлық поликлиникалық ұйымдастырлары (мемлекеттік+жеке меншік), 26 емханасы, 11 тіс емдеу емханасы, 3 СВА, 3 фельдшер-акушерлік және 3 медициналық пунктер дәрігерлік жәрдем қызмет көрсетеді.
Өндіріс
Өскемен қаласының аумағында базалық салалармен ұсынылған, көп салалы индустриалды кешен қалыптасты (жалпы қалалық өндірістің көлемінен металлургиялы өнеркәсіп өндірісі – 81,4%, электроэнергия, жылу, газ және су таралуы мен өндірісі – 6,2%, машина жасау – 3,7%).
Өнеркәсіптік өнімдер өндірісінің көлемі 2017 жылдың 540,6 млрд. теңгені құрады, 2016 жылмен салыстырмалы бағада 60% өсті. ТИК – 97,9%.
Тау-кен өнеркәсібінде 363,1 млн. теңгеге өнім өндірілді, ТИК – 63,6% құрады. Азық-түлік өнім өндірісінде 23,7 млрд. теңге, ТИК – 113,9% құрады.
Азаматтардың сұранысын қанағаттандыруға бағытталған өнімнің табиғи көлемді сүт өнімі 2,3 есе, тоқыма жоғарғы киімдер – 43,2%, ағашты каркас жиҺаздар – 13,2%, фармацевтикалық препараттар – 19,2% өсті.
Құрылыс саласында пластмассалық есіктер мен әйнектердің өсімі – 10,2%, керамикалық кірпіштер – 2,1 есе қамтамасыз етілуде.
Металлургиялық өнеркәсіпте олардың үлесіне қаланың барлық өнеркәсіптік өндірісінен 81,4% құрайды, өңделмеген қорғаныс өндірісі 24,9% мыс – 8,2%, мырыш – 1,4% ұлғайтылды.
Өнеркәсіптік әлеует және өнімнің бәсекеге қабілеттілігін артуға МҮИИДБ жобасын жүзеге асыру әрекететеді.
Қаланың базалық өнеркәсіптік саласы металлургиялық өнеркәсіп және металлды өңдеу болып саналады, ол экономика жағдайын облыс және қалада анықтайды. Өскемен қаласының өнеркәсіптік өндірісінің жалпы көлеміндегі меншік салмағы 81,4 % құрайды. Облыс орталығының кәсіпорны Республикадағы мырыш, титанның, магнийдың жалғыз өндірушілері болып саналады, олардың үлесіне тазартылған мырыш және аффинирилинген алтынның 60%, 20% аффиниреленген күмістің шығарылымы кіреді. Саланың негізгі кәсіпорындары: «Үлбі металлургиялық зауыты» АҚ, «Қазмырыш» ЖШС, «Өскемен титан-магний комбинаты» АҚ болып саналады.
Машина жасау саласы «Востокмашзауыт» АҚ, «Азия Авто» АҚ, «Өскемен арматура зауыты» АҚ, «Өскемен конденсатор зауыты» АҚ ұсынылған. Олар тау шахталы және байытылған жабдық, мұнай және құбыр өткізгіш арматураны, автокөліктерді, конденсаторларды және т.б. шығарады.
Химия өнеркәсібі «Ульбафторкомплекс» ЖШС», «Казцинкинтех» ЖШС, «Орика-Қазахстан» ЖАҚ ерітінді, күкірт қышқылын, жаңа технологиялар бойынша эмульсионды жарылғыш заттарды шығарады. Электрлік және жылу энергиясының өндірушілері «АЭС Өскемен ЖЭО» ЖШС, «Өскемен АЭС ЖЭО», «АЭС Согралық ЖЭО» болып саналады.
өндірістің 18 түрі, оның ішінде:
– ауылдық, орман және балық шаруашылығы – 0,25 %,
– өнеркәсіп – 30,5 %,
– құрылыс – 7,7 %,
– толайым және жекелей сауда; автокөлік және мотоциклдерді жөндеу – 7,6 %,
– көлік және қойма – 4,5 %,
– қойма шаруашылығы мен қосалқы көліктік қызмет – 2,8 %,
– почта және курьерлік қызмет – 0,5 %,
– тұру бойынша қызметтер мен тамақтану – 1,5 %,
– ақпарат және байланыс – 3,5 %,
– қаржылық және сақтандыру қызметі – 3,3 %,
– жылжымалы мүлікпен операциялар – 0,7 %,
– кәсіптік, ғылыми және техникалық қызмет – 2,8 %,
– әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет – 2,9 %,
– мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамту – 14,7 %,
– білім беру – 12,4 %, денсаулық сақтау мен әлеуметтік қызметтер – 8,8 %,
– өнер, демалыс және ойын-сауық – 1,3 %,
– басқа қызметтерді ұсыну – 1,2 %.
Жер ресурстары
– Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер – 23335 га;
– Елді мекендердің жері – 20284 га;
– Өнеркәсіп мақсатына арналмаған жер – 4259 га;
– Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жері– 2 га;
– Су қорының жері – 177 га;
– Босалқы жер – 6258 га.
Еңбек ресурстары
2017 жылғы қаңтар-желтоқсан жұмысқа орналастыруға жәрдемдесу үшін 9146 адам өтініш жасады, бұл 2015 жылғы сәйкес кезеңінде 522 адамға аз.
2018 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша еңбек нарығында тіркелген жұмыссыздар саны 1630 адамды құрайды, өткен жылдың сәйкес кезеңінде 994 адамға аз.
4 965 жұмыс орнын құру жоспарланып, 2017 жылы 5894 жұмыс орны құрылды.
450 адам жастар тәжірибесіне жіберілді (жоспардың 125% -ы), әлеуметтік жұмыс орындарына 282 адамды (188%), қоғамдық жұмыстарға 487 (127%), 1,362 адамды (106%) қайта даярлау, кәсіптік оқытуға 449 адам жолдау жоспарлануда.
Есепті кезеңде нақты мекен-жайы жоқ адамдарды әлеуметтік бейімдеу орталығында 369 адам сауықтырылды, оның ішінде: 167 - жеке куәліктер қалпына келтірілді, 49 - тұрақты немесе уақытша жұмысқа орналастырылды, 7 - мүгедектік тіркелді.
Кадрлар әлеуеті
Өскемен қаласында 4 ЖОО бар: Д. Серикбаев атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік техникалық университеті, С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті, Қазақстан-Американдық еркін университеті, Г.В.Плеханов атындағы Ресей экономикалық университетінің Өскемен филиалы
Сонымен қатар қалада 25 техникалық және кәсіптік білім беру жүйесінің оқу орындары жұмыс атқарады.
Инвестициялық әлеует
Инвестициялық жобаларды жүзеге асырудың ағымдық жағдайы.
Индустрияландыру картасы, Бизнестің жол картасы аясындағы жобалар 2015-2019 жылдарға ҚР Мемлекеттік Үдемелі индустриалды-инновационалдық бағдарламасына және «2020 Бизнестің жол картасы» бағдарламасына сәйкес жүзеге асырылуда.
«2020 Бизнестің жол картасы» бағдарламасы аясында кәсіпкерлердің несиелері бойынша пайыздық ставкаларды қайта қаржыландыру жүзеге асырылады, сонымен несиелерді алуда банктің алдында кепілдік ұсынады.
Мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде үдемелі индустриалды-инновациялық дамытудың бірінші бесжылдығы 2010-2014 жж. Аралығында Өскемен қаласында 18 инвестициялық жобалар жүзеге асырылды, соның ішінде: 14 жоба іске асырылды, 2016-2019 жж. жобалық қуатқа шығу іске асырылу сатысында 4 жоба жоспарланып отыр
Іске асыру барысында 3000-нан астам жұмыс орны құрылды, 11 млрд.теңгеден астам бюджетке түсті, инвестициялар - 150 млрд. Теңгеден астам («Өскемен ТМК» АҚ - 2 жоба, "Қазмырыш" ЖШС, "Востокмашзавод" АҚ, "Ақсай Нан" ЖШС, "ИртышТанурПлюс" ЖШС, "ПОСУК Титаниум" ЖШС, "Мелисса" ЖШС, "Өскемен өнеркәсіптік арматура зауыты" АҚ, "Шығыс Сүт " ЖШС, " Өскемен арматура зауыты" АҚ, "АЭС Согра ЖЭО" ЖШС, "СКРП "Полиус" ЖШС, "Өскемен технологиялық жабдықтар зауыты" ЖШС, "Азия-Авто Қазақстан" АҚ, "BalumKazService" ЖШС, "УК Конденсаторный завод"АҚ, "Альжан Агро Трейд" ЖШС)
Екінші бесжылдыққа 2015-2019 жылғы арналған МИИДБ 4000-ға жуық жұмыс орны құрумен 6 жоба көшті: "Азия-Авто Қазақстан" АҚ, "Мелисса" ЖШС, "Өскемен технологиялық жабдықтар зауыты" ЖШС, "Өскемен Конденсатор зауыты" АҚ, "BalumKazService" ЖШС, "Өскемен ТМК" АҚ.
Биылғы жылы 5 жаңа жоба енгізілді, 4500-ден аса жұмыс орнын құрумен қала бойынша МИИДБ аясында 11 инвестициялық жоба жүзеге асырылуда:
- Республикалық маңызы бар 1 жоба: "Азия Авто" АҚ - "Шығыс Қазақстан обылысы мен Өскемен қаласындп автоқұрамдауыштар шығаратын технопарк және толық циклді автозауыт құрылысы ".
- Аймақтық маңызы бар 10 жобалары: "ТМК" АҚ- "Соқпалы прессті "ПА-1343" кеуекті титанның қабатымен жаңарту"; "Мелисса" ЖШС- "OSB плита өндіретін зауыты"; "УК технологиялық жабдық зауыты" ЖШС- "Технологиялық жабдықтарөндірісі бойынша зауыты"; "УК Конденсаторный завод"АҚ.
- Жаңа энергия үнемдейтін жабдықтар әзірлеу және өндіріске қою: трансформатор ток сыйымдылығы, жоғары қуатты конденсаторлар" "BalumKazService" ЖШС - "Тау – шахталы машина және жабдық зауытының құрылысы"; "Казцинк" ЖШС - "Технологиялық көрсеткіштерді арттыру және флотация қуаттарын келтіру мақсатында № 1 (1,2,3 қатар) ҚҚ ЗКБК флотация секция мырыш-пиритном циклде РИФ-25, РИФ-16 флотациялық машиналарды ауыстыру"; "KazWoodGroup" ЖШС - "Жоғары технологиялық композиттік материалдар арқылы терең өңдеу ағаш, экологиялық таза өндіру көп салалы зауыты"; "Вертекс-Восток" ЖШС- "Өндірістік және технологиялық жаңғырту кәсіпорындар бойынша ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу" "ТАГ-ТИН" ЖШС- "Жаңа жабдықтарды енгізе отырып майлы дақылдарды (рапс,күнбағыс) өнімділігі тәулігіне 200 тонна шикізат қайта өңдеузауыт құрылысы"; "B.P. Group" (Б.П. Груп) "Пайдалы кенді қазбалар мен минералдық талдау және байыту сынама алу өндірістік кешені ".
Жаңа өндірісін орналастыру үшін мүмкіндіктер: қалада 2 жер телімі индустриялық аймақ бар, бірақ осы уақытқа дейін барлық қажетті инфрақұрылыммен қамтамасыз етілмегендер:
- «Өркен-КШТ», Самарское тас жолы, жалпы алаңы 33,5 га; автокөлік жолдарының құрылысын учаске бойынша ТЭН, ол мемлекеттік сараптамадан өтті және экономикалық сараптаманы алуға бағытталған. Қосымша инфрақұрылымды жұмыс істегені үшін ТЭН әзірлеу жүргізілуде
2. Арматура зауыты ауданында Машиностроителей көшесі бойынша, жалпы алаңы - 26,6 га. Учаске бойынша инженерлік-инфрақұрылым қалпына келтіру бойынша жұмыстарды аяқтау қажет.
Қаржыландыруды талап ететін әлеуметтік инфрақұрылымның жобалары:
1) Бүгінгі күнде Өскемен қаласының жылумен қамту сызбасы әзірленуде ол өзіне ТЭН және Сол жағалау ЖЭО құрылысын кіргізуде. Жылумен қамтуды дамытудың сызбасы 400 Гкал/сағ көлемінде жылу энергиясының тапшылығын жабуды ескереді және қаланың алыстанған аудандарында шағын қазандықтарды жабу есебінен экологиялық жағдайды жақсартады (Аблакетка, Аэропорт, Меновной) және негізгі жылу магистральдарды тегіс таратады. Шамаланған ТЭН әзірлеу бойынша жобаны жүзеге асыру мен Сол жағалау ЖЭО құрылысына 300 млрд. Теңге қуаттылық қажет.
2) 19 тұрғын ауданда Жастар сарайының құрылысы
3) Қаладағы қаңғыбас жануарлар үшін үйлерді ұстау мен құрылысы
4) Мемлекеттік тұрғын-үй қорынан тұрғын үй алуға жоғары кезекшілік (9 мыңнан астам).
5) Санитарлық-қорғалған аймақтан тұрғындарды көшіру үшін (3,8 мың адам) тұрғын-үйдің құрылысына қажеттілік 16,8 млрд. теңге.
6) Көліктік байланыстың жеткіліксіздігі мен көпірлердің апатты жағдайы, қаланың бас жоспарына сәйкес көше-жол желісін дамытудың қажеттілігі. Қажет:
– Қазақстан көшесінің Ертіс өзені арқылы өтетін көпір тұсындағы көпір өтпелерін жаңғыртуды аяқтау үшін 2017 жылға қаржылау қажеттілігі 329 млн. теңге құрайды;
– Спорт сарайы ауданында Үлбі өзені арқылы өтетін автокөлік көпірін жаңғырту қаржылық қажеттілі – 546 млн. теңге;
– «Өскемен – Таврия – Семей» автокөлікті трассаға шығумен Виноградов көшесінің қиылысында өтпе көпірдің құрылысы мен жобалау, қаржыландыруда қажеттілік 30 600 млн. теңге;
– «Сәтпаев – Жібек жолы – Есенберлин» көліктік байланысты жаңғырту, қаржыландыруда қажеттілік 740 млн. теңге;
– Қ. Сәтпаев даңғылын Жібек жолы көшесінен К. Маркс даңғылына дейн қайта жаңарту қаржылық қажеттілігі - 2 561 млн. теңге;
– К. Маркс даңғылынан «Южный» магистральныа дейінгі нөсерлі канализациямен Сәтпаев даңғылың құрылысыын қаржыландыру қажеттілік – 1100 млн. теңге.
– Лопатино арал ауданындағы Ертіс өзені арқылы өтетін көпірден бастап Ахмер ауылына дейін автокөлік жолын жаңарту үшін 1284 млн. теңге құрайды
– Әуезов даңғылынан бастап Даңқ Мемориалына дейін Е.П. Славский атындағы жағалауын жаңарту үшін қаржылық қажеттілік 451 млн. теңге құрайды;
– Үлбі көпірінен бастап Потанин көшесіне дейін Астана көшесін жаңартуға қаржылық қажеттілігі 1200 млн. теңге құрайды.
– Су көздерінің тапшылығына және тұрғындарды сапалы ауыз сумен қамту мақсатында «Жаңа-Өскемен су құдығы» құрылысы мен жобалау қажет. Қаржыландыру қажеттілік 2000 млн. теңгені құрайды.
– Туристік кластер мен көшпелі және ішкі туризмді дамыту үшін қонақжай кешен мен сәйкес инфрақұрылым нысандардың құрылысы қажет.
Кадрлар ресурстарында қажетсіну
Өскемен қаласының еңбек нарығындағы кадрларға ай сайыны сұраныс 1200 адамды құрайды. Бос орындардың көбі тұрғын үй-коммуналдық шаруашылықта, денсаулық сақтауда, қызметтер мен саудасаласында.
Туристік әлеует
Өскемен қаласында қала тұрғындары және қала қонақтары үшін қызығушылық тудыратын 17 туристтік нысан орналасқан. Олардың ішінде:
– Тарихи-мәдени нысандар – 4 (Металлургтер мәдениет үйі, ШҚО Жамбыл атындағы драмалық театр, «Эхо» кинотеатрі, ШҚО Достық үйі);
– Этнографиялық нысандар – 4 (ШҚ облыстық құрылыс–этнографиялық және табиғи-ландшафтты мұражай-қорық, ШҚ облыстық құрылыс-этнографиялық және табиғи-ландшафтты мұражай-қорық, сол жақ жағалау бөлігі; ШҚ облыстық құрылыс-этнографиялық және табиғи-ландшафтты мұражай-қорық, «Жастар» саябағы; ШҚ облыстық құрылыс-этнографиялық және табиғи-ландшафтты мұражай-қорық, «Жамбыл» саябағы.)
– Әлеуметтік-мәдени нысандар – 9 («Үлбі» мәдениет үйі; ШҚ облыстық құрылыс-этнографиялық және табиғи-ландшафтты мұражай-қорық, «Сәулетай» саябағы; «Металлург» саябағы; «Юбилейный» кинотеатрі; Аблакетка айлағында таудағы ҚР мемлекеттік рәміздері орнатылған байқау алаңы; «Ғашықтар аллеясы»; ШҚО тарихи-өлкетану мұражайы; ШҚО өнер мұражайы; Өскемен қаласының орталық мешіті).